1. Poznanie siebie
W planowaniu i ustalaniu celów ważne jest ustalenie priorytetów. Żeby do tego przejść, warto zrozumieć siebie i swoje predyspozycje. Często to one są zapalnikiem do działań. Tak też się stało podczas współpracy mentoringowej: mentee Ani Cenguujav i mentora Henryka Stawickiego, którzy byli gośćmi naszego podcastu Design Mentorship.
Rozpoznanie i zrozumienie swoich mocnych stron może być prawdziwym przełomem. Dla Ani, odkrycie jej wrodzonych zdolności i pasji przekształciło jej cele i aspiracje. Zaczęła patrzeć na możliwości rozwoju w biznesie i projektowaniu w zupełnie nowy sposób, bardziej zgodny z jej prawdziwą naturą. To trochę jak projektant, który odkrywa nową technikę czy narzędzie, które całkowicie zmienia jego podejście do pracy.
"Kiedy odkrywasz swoje prawdziwe mocne strony, wszystko nagle zaczyna nabierać sensu," mówiła Ania w podcastcie.
Kluczowym momentem dla Ani było spotkanie z Julią Lenarczyk- certyfikowaną trenerką mocnych stron Gallupa. To spotkanie pozwoliło jej na głębszą introspekcję i zrozumienie swoich mocnych stron. Konsultacja stała się dla niej punktem zwrotnym, zmuszając ją do przemyślenia swojej ścieżki mentoringu i kariery.
"Spotkanie z Julią otworzyło mi oczy na to, kim naprawdę jestem i co chcę robić."
Pytanie: Czy znasz swoje mocne strony i predyspozycje?
2. Skupienie na czasowniku - Effort process
Często przypisujemy sobie, że chcemy być “jacyś”. Bogatsi, zdrowsi, szczuplejsi czy też chcemy być lepszymi projektantami/pracownikami/szefami… Jednak to określenie nie pokazuje nam do końca co mamy zrobić, czego dokonać. Dlatego warto zastosować “czasownik” nie “przymiotnik” czy “rzeczownik” i skupić się na zachowaniu/działaniu, które powinniśmy wykonać i przybliży nas do osiągnięcia celu.
Skupienie na działaniu przygotowuje nas do środowiska w którym chcielibyśmy się znaleźć. Cele głównie są owiane pozytywnymi aspektami, jednak działanie i nauka wiąże się z tym, że mylimy się, popełniamy błędy i przede wszystkim wyciągamy wnioski i idziemy dalej. Nasz mózg lepiej przyswaja informacje, kiedy wymagają od nas nawet drobnego wysiłku. Wiadomo, że dąży on do przyjemności i omijania przeciążenia, jednak, żeby tą wiedzę posiąść, warto się czasami lekko “nagiąć” :)
Do tego wkrada się błąd poznawczy jak Planning Fallacy, gdzie podczas planowania ludzie nie doceniają zasobów potrzebnych do osiągnięcia ich celów (takich jak czas lub poziom zaangażowania).
Pytanie: Czy Twój cel bierze pod uwagę czynności, które będziesz wykonywać w drodze do realizacji?
3. Mierzenie
To jest element, który od zawsze mnie zastanawia. Mamy metody SMART do ustawiania celów, jednak jeśli wchodzimy w nowy obszar, pozyskujemy wiedzę, która jest dla nas jeszcze obca, jak mamy zmierzyć ile czasu potrzebujemy? Tym bardziej, że w naszej naturze błąd planowania, który został wyżej wymieniony jest bardzo popularny.
Nieodzowną pomocą jest wsparcie Mentora, który zdaje sobie sprawę, ile może zająć czasu dane zagadnienie lub też jest w stanie przygotować plan podzielony na etapy.
Małe kroki nie tylko są ważne dla naszej motywacji (szybciej osiągamy pewien etap), ale też po każdym kroku możemy zweryfikować czy idziemy we właściwym kierunku.
”Każda praca jest możliwa do wykonania, jeśli podzielić ją na małe odcinki.“– Abraham Lincoln
Ludzie wolą widzieć rozbite cele, ponieważ daje to poczucie postępu (goals gradient).Warto zadbać o czas, czyli rozbicie na tygodnie, dni i godziny i określenie, ile potrzebujemy czasu na realizacje określonego zadania. Nie zapominajmy, że feedback jest jedną z ważniejszych składowych zdrowego rozwoju.
Pytanie: Czy weryfikujesz swój cel po zaplanowanych etapach?
4. Wewnętrzna dopamina
Lubimy nagrody, szczególnie kiedy wykonujemy pracę, która jest dla nas wymagająca. Mogą być one funkcjonalne czy też hedonistyczne, emocjonalne. Cenimy sobie dobre słowo, wsparcie i docenienie. Nie tylko na zakończeniu etapu, ale też w trakcie drogi może być dla nas motywujące. To, że zrobiliśmy progres, to, że jesteśmy na dobrej drodze.
Wsparcie m.in. mentorskie jest tutaj nieocenione, żeby wzmocnić pozytywne emocje, ale też motywować do dalszych działań.
Pytanie: Jak wzmacniasz siebie podczas dążenia do celu?
5. Błędy poznawcze
Podczas rozwoju nasza natura pokazuje nam, że plan może być wystawiony na próbę wiele razy przez błędy poznawcze, które są naszą codziennością. A to jedne z nich, które spotykamy podczas ustawiania celu i planowania:
Present Bias
Ludzie przypisują nierealistycznie wysoką wartość tu i teraz, a nierealistycznie niską przyszłość. W rezultacie ludzie wolą nagrody, które nadejdą wcześniej, niż nagrody, które nadejdą później.
Self-control
Ludzie zwykle mają trudności z odkładaniem gratyfikacji: trudno jest zdecydować się na zrobienie czegoś, co jest dla nas dobre w przyszłości, kosztem robienia tego, co jest dobre w tej chwili.
Reward Substitution
Ludzie mogą być motywowani do pracy na rzecz odległego, długoterminowego celu poprzez nagradzanie za powiązane, natychmiastowe zachowanie.
Goals Gradient
Ludzie wolą widzieć rozbite cele, ponieważ daje to poczucie postępu. Gradienty bramek pozwalają również na chybienie trafienia, efekt, w którym zbliżanie się do celu nadal zapewnia pewną przyjemność.
Task Completion Effect
Ludzie będą ciężej pracować i przyspieszać swoje zachowanie, aby osiągnąć cel, gdy zbliżają się do jego osiągnięcia.
Planning Fallacy
Podczas planowania ludzie nie doceniają zasobów potrzebnych do osiągnięcia ich celów (takich jak czas lub poziom zaangażowania).
Random Reward Scheduling
Ludzie są bardzo zaangażowani i bardzo silnie reagują, gdy otrzymują losowe wsparcie (na przykład podczas gry na automacie), co jest techniką często spotykaną w grach.
Intention Action Gap
Różnica między tym, co ludzie mówią, że zamierzają zrobić, a tym, co faktycznie robią.
Zmiany są nieodłączną częścią życia, projektowania i mentoringu. Choć mogą być trudne, oferują nam nowe perspektywy i możliwości. Dzięki wsparciu i zdolności do adaptacji możemy przetrwać te zmiany i stać się silniejszymi. Historia Ani i Henryka pokazuje, że prawdziwa siła tkwi w zdolności do akceptacji zmian i elastyczności.
Jak podsumowała Ania:
"Nie chodzi o to, gdzie zaczynasz, ale o to, jak się dostosowujesz i rośniesz w odpowiedzi na wyzwania."
"Mentor to ktoś, kto nie tylko uczy, ale też słucha i dostosowuje się." - Henryk Stawicki
Warto wyznaczać cele i planować, jednak droga, którą musimy pokonać wymaga od nas uważności i elastyczności. Nie tylko może przybliżyć nas do osiągnięcia naszego sukcesu, ale także sprawdzić, że dany wysiłek będzie dla nas przyjemnością i będziemy czerpać satysfakcje z działania.
Link do podcastu z Anią i Henrykiem:
